معرفی کتاب آوای صحرا

عبدالرحمن اونق در کتاب صوتی آوای صحرا، داستانی تاریخی از سال های حکومت ناصرالدین شاه را در لابه لای حوادث تلخ تاراج و غارت، روایت می کند.

«مردان» پسر الیاس آخوند بعد از چهارده سال ولایت نشینی می خواهد به کمش دفه در ترکمن صحرا برگردد. این خبر شادی بخش است اما سرآغازی برای شایعات فراوان هم هست تا اینکه روشن می شود این شایعات چندان هم بیراه نبوده است؛ ناصرالدین شاه از مردان طعمه ای ساخته که دو تیره جعفربای و آتابای از قبیله یموت را با هم متحد کند و علیه قبیله تکه ها بشوراند.

حالا مردان باید از رضاقلی خان تاجر و همسرش که او را بزرگ کرده اند، با دلتنگی و اندوه جدا شود و پیش پدر و مادر واقعی اش برگردد. بازگشت مردان بیدار شدن کینه و بغض های کهنه است؛ حتی پدرش الیاس آخوند و مادرش خدیجه دایزا گمان می کنند که فرزندشان مامور ولایتی ها است، اما مردان در سر فقط رویای صلح دارد و وقتی که از مردم کمش دفه بی اعتنایی می بیند به پیرزنی به نام هاجر دایزا پناه می برد.

اما آرزوهای او خواب و خیالی بیش نیستند و سرزمین او میدان نبردها و حادثه ها و البته دلدادگی های غریب می شود. روس ها و انگلیسی ها از بی کفایتی حکومت قاجار و اختلافات ترکمن ها سود می برند تا سرزمین رویاهای مردان را تاراج کنند.

شنیدن رمان «آوای صحرا» مانند سفر به جغرافیای ترکمن صحراست؛ سفری به یک سرزمین شگفت آور و پر رمز و راز که در هر گوشه اش فریاد دلاوران و شیهه اسبان از گذشته های دور، به جای مانده است. اما عبدالرحمن اونق تنها قصد ندارد که ما را به تماشای این دیار ببرد. او اگرچه نام ها و جای ها و اصطلاحات خوش آهنگ ترکمن ها را در رمانش به کار می برد، اما هدف بزرگ تری در سر دارد؛ اونق با چیدن داستان خود در بستر این جغرافیا، علاوه بر اینکه بخشی از گذشته قوم ترکمن را روایت می کند، بیانگر بیم ها و امیدهای آدمی است.

او در رمان خود از معجزه دلدادگی می گوید و نیز از سایه های بلند خودخواهی و طمع که بر جان عده ای می افتد تا به نابودی خود و دیگران بپردازند. به عبارتی، اونق در «آوای صحرا» راوی روح و روان انسان است که از یک سوی میل به نیکی و بخشش دارد و از سوی دیگر چون اسبی چموش، بی قرار است و خیالات شر در سر می پروراند.

در قسمت هایی از کتاب صوتی آوای صحرا می شنویم:

«در صحرا لازم نبود کسی جار بزند یا پیکی خبر برساند. با خود خبر را می آورد. شکست ترکمن ها در گوک دفه، خبری نبود که کسی از آن خبردار نشده باشد. قتل عام ترکمن ها در قلعه گوک دفه و فرار کسانی که توانسته بودند جان سالم به در ببرند و تسخیر تمام سرزمین های ماوراء خزر توسط روس ها، همه را شوکه کرده بود. نگاه ها غریبانه به هم دوخته شده بود. نه تنها کمش دفه ای ها، بلکه همه، شکست را پذیرفته بودند و حالا در فکر این بودند که بعد چه می شود و چه باید بکنند. آن ها می دانستند که تا اتفاقی خودش را نشان ندهد، راه مقابله ای هم پیدا نمی شود حالا اتفاق پیش آمده بود...»

«روسیه برای من کشوری بود با دندان های تیز و شکم گرسنه. این را از تاریخ شنیده بودم. بعدها کشوری شد کمونیست و بسیار خطرناک. این را شاه می گفت. و این اواخر ابرقدرتی بود بی معرفت که این را در جنگ هشت ساله به چشم دیدم. و حالا ما در آستانه سفر به این کشور هستیم کشوری با دندان ها ی ریخته که دیگر نه کمونیست است و نه ابرقدرت»